WARUNKOWE UMORZENIE POSTĘPOWANIA KARNEGO

Data publikacji: 2021-09-27

Jednak aby Sąd mógł skorzystać z tej instytucji musi zostać spełnionych kilka obligatoryjnych przesłanek.

Po pierwsze o warunkowe umorzenie postępowania karnego może ubiegać się osoba, która wcześniej nie była karana za przestępstwo umyślne. W dużym skrócie przestępstwo umyślne to takie, które sprawca chciał dokonać np. pobicie, kradzież. Popełnienie przestępstwa nieumyślnego np. spowodowanie wypadku drogowego nie wyklucza zastosowania warunkowego umorzenia postępowania karnego. Od powyższej zasady nie ma wyjątku, niestety uprzednie skazanie za przestępstwo umyślne uniemożliwia warunkowe umorzenie postępowania karnego.

Kolejną obligatoryjną przesłanką do zastosowania warunkowego umorzenia postępowania karnego jest to aby postępowanie to dotyczyło przestępstw, które zagrożone są karą do maksymalnie pięciu lat pozbawienia wolności. Chodzi tu zatem o katalog przestępstw, który jest ograniczony wymiarem 5 lat pozbawienia wolności, będzie to przykładowo przestępstwo pobicia czy kradzieży. Ustawodawca miał tu na uwadze przede wszystkim, to by warunkowe umorzenie postępowania karnego było możliwe tylko w przypadku popełnienia przestępstw o niskim stopniu szkodliwości społecznej, które nie wymagają szczególnej represji karnej. Jeśli dane przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności w wymiarze większym niż 5 lat, wówczas Sąd nie może warunkowo umorzyć postępowania karnego. Sąd może umorzyć postępowanie karne jeśli stopień społecznej szkodliwości czynu i stopień winy sprawcy nie są znaczne. Inaczej mówiąc instytucja warunkowego umorzenia postępowania karnego w prawie karnym jest przewidziana dla czynów, które nie budzą szczególnego oburzenia społecznego, a zachowanie sprawcy nie spotyka się z poczuciem zastosowania szczególnie surowej kary.

Przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego bardzo istotna jest postawa oskarżonego, który będzie cechował się pozytywną prognozą kryminologiczną. Najogólniej mówiąc chodzi tu o dobre rokowania co do postawy oskarżonego w przyszłości, który pomimo braku wydania wobec niego wyroku skazującego nie powróci na drogę konfliktu z prawem. Sąd każdorazowo bada właściwości i warunki osobiste oskarżonego i jego dotychczasowy sposób życia i ocenia rokowania oskarżonego na przyszłość.

Pamiętać należy, że warunkowe umorzenie postępowania możliwe jest tylko w sytuacji gdy okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości i Sąd dojdzie do przekonania, że stan faktyczny sprawy został prawidłowo ustalony. Co ciekawe oskarżony nie musi przyznać się do winy, wystarczy by Sąd miał przekonanie co do jego sprawstwa.

Warunkowe umorzenie postępowania następuje na okres próby wynoszący od roku do trzech lat. Dane osoby, wobec której zastosowano warunkowe umorzenie postępowania wpisuje się do Krajowego Rejestru Karnego, ale nie jest to równoznaczne z wpisem o skazaniu tej osoby. W świetle prawa osoba taka uważana jest za niekaraną.

Na koniec warto dodać, że Sąd stosując warunkowe umorzenie postępowania karnego może, a czasami musi nałożyć na oskarżonego obowiązki na okres trwania próby. W zależności od tego jakie przestępstwo popełnił oskarżony Sąd zobowiązuje go do naprawienia wyrządzonej szkody, zapłaty zadośćuczynienia lub zamiennie orzeka od niego nawiązkę. Ponadto Sąd może przykładowo zobowiązać oskarżonego do informowania Sądu lub Kuratora o przebiegu okresu próby, poddania się terapii leczenia uzależnień, powstrzymywania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób, orzec zakaz prowadzenia pojazdów do dwóch lat etc.
Należy pamiętać, że warunkowe umorzenie postępowania karnego następuje na okres próby, podczas której oskarżony zobowiązany jest do wykonywania określonych obowiązków. Jeśli oskarżony popełni przestępstwo umyślne za które zostanie prawomocnie skazany wówczas Sąd podejmie warunkowo umorzone postępowanie. Jeśli oskarżony będzie rażąco naruszał porządek prawny lub zaniecha swoim obowiązkom, wówczas Sąd może podjąć warunkowo umorzone postępowanie.