POZBAWIENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ

Data publikacji: 2020-04-28

 O instytucji ograniczenia władzy rodzicielskiej został już zamieszczony osobny artykuł, dlatego w tym miejscu pragnę skoncentrować się wyłącznie na poważniejszej kwestii jaką jest pozbawienie władzy rodzicielskiej.
Od strony formalnej sprawę o pozbawienie władzy rodzicielskiej wytacza albo jeden z rodziców albo sprawa taka może zostać wszczęta z urzędu, gdy np. Policja lub odpowiednia instytucja zawiadomi Sąd o poważnym zagrożeniu dobra dziecka. Wniosek taki składa się do Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu dziecka. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może nastąpić również w wyniku postępowania rozwodowego.
Pobawienie władzy rodzicielskiej jest uregulowanie w art. 111 k. r. i o., gdzie wskazano jej przesłanki.
W pierwszej kolejności ustawodawca wskazał na brak możliwości wykonywania władzy rodzicielskiej ze względu na trwałą przeszkodę. Trwała przeszkoda nie musi być zawiniona przez rodzica, może dojść np. do sytuacji, w której rodzic poważnie zachorował i nie jest w stanie uczestniczyć w życiu dziecka, a co za tym idzie podejmować decyzji dotyczących dziecka. Innym przykładem może być wyjazd na stałe za granicę lub odbywanie kary pozbawienia wolności.
Kolejną przesłanką wskazaną przez ustawodawcę jest nadużywanie władzy rodzicielskiej przez rodzica. Tutaj również występuje otwarty katalog sytuacji, które można uznać za nadużycie władzy rodzicielskiej, będzie to np. zmuszanie dziecka do ciężkiej pracy, stosowanie wobec dziecka przemocy fizycznej lub psychicznej czy tak ciężkie przestępstwa jak wykorzystywanie seksualne.
Ostatnią z ustawowych przesłanek jest rażące zaniedbywanie obowiązków względem dziecka. Można tutaj wymienić najczęściej pojawiające się przykłady takie jak brak sprawowania nadzoru nad obowiązkiem szkolnym, uporczywa niealimentacja, udostępnianie dziecku alkoholu lub narkotyków, przedstawianie nagannego wzorca - alkoholizm, narkomania rodzica etc.
Skutkiem pozbawienia władzy rodzicielskiej jest utrata prawa do wychowywania dziecka. Rodzic pobawiony władzy rodzicielskiej traci możliwość decydowania o jakiekolwiek sprawie dziecka, nawet tak istotnej jak wybór szkoły, sposobu leczenia czy wyjazdu za granicę. Rodzic traci prawo do występowania w imieniu dziecka i nie może zarządzać jego majątkiem.
Co jednak bardzo ważne, rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej nie traci prawa do utrzymywania kontaktów z dzieckiem, a co za tym idzie rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej może wystąpić do Sądu o uregulowanie swoich kontaktów jeśli z różnych powodów nie może porozumieć się z drugim rodzicem. Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie zwalnia rodzica z obowiązku alimentacyjnego, co więcej taki rodzic w przyszłości, w razie zaistnienia ku temu przesłanek, sam może domagać się alimentów od dziecka. Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie ma również wpływu na prawo dziedziczenia zarówno po rodzicu jak i po dziecku.
Sąd w razie stwierdzenia, że odpadły przesłanki do pozbawienia rodzica władzy rodzicielskiej może orzec o jej przywróceniu, o ile uzna, że będzie to zgodne z dobrem dziecka.