UREGULOWANIE KONTAKTÓW RODZICA Z DZIECKIEM

Data publikacji: 2020-04-20

W trakcie postępowania rozwodowego Sąd orzeknie o kontaktach dziecka z rodzicem, o ile oboje rodzice nie wniosą o zaniechanie tej regulacji. W każdym innym przypadku z wnioskiem o regulacje kontaktów należy wystąpić do Sądu Rejonowego do wydziału rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.
Często nieprawidłowo rozumianą kwestią jest to czy rozstrzygnięcia co do władzy rodzicielskiej mają wpływ na sposób uregulowania kontaktów z dzieckiem? Należy odpowiedzieć przecząco, ograniczenie lub pozbawienie rodzicowi władzy rodzicielskiej nad dzieckiem nie ma wpływu na jego prawo do kontaktów z dzieckiem i sposób ich zorganizowania.

W jaki sposób można uregulować kontakty z dzieckiem? Na to wpływ ma szereg okoliczności począwszy od wieku dziecka, jego więzi z rodzicem, predyspozycjach opiekuńczych rodzica, kończąc na względach logistycznych. Kontakt z dzieckiem może mieć charakter bezpośredni przez zabieranie dziecka do swojego miejsca zamieszkania, w tym również z prawem do noclegu, przebywanie z nim w jego miejscu zamieszkania lub innym miejscu ustalonym przez Sąd. Kontakty mogą być również uzupełnione przez kontakt za pośrednictwem urządzeń telekomunikacyjnych jak np. rozmowa telefoniczna, video rozmowa lub korespondencja mailowa. O tym jak będzie wyglądała organizacja kontaktów bardzo często decyduje wiek dziecka i predyspozycje opiekuńcze rodzica, im dziecko jest starsze tym łatwiej znosi rozłąkę z rodzicem pierwszoplanowym, którym w ponad 90% przypadków jest matka, co z kolei stanowi podstawy do sukcesywnego poszerzania kontaktów. W razie zupełnego braku porozumienia rodziców co do sposobu uregulowania kontaktów Sąd orzeknie o nich według zgromadzonego materiału dowodowego i kierując się szeroko rozumowanym dobrem dziecka. Praktyka pokazuje, że kluczowym dowodem w sprawie o uregulowanie kontaktów z dzieckiem jest opinia Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów, który to zespół składający się z psychologów dziecięcych przeprowadza badanie obejmujące zarówno dziecko (stopień jego rozwoju, więzi z rodzicami) jak i samych rodziców (kompetencje wychowawcze, predyspozycje opiekuńcze). Biegli po przeprowadzeniu badania wydają opinię, w której wyrażają propozycje regulacji kontaktów. Istotnym dowodem w sprawie mogą być również świadkowie, którzy przedstawią jak wygląda relacja dziecka z rodzicem i jego predyspozycje opiekuńcze.
Jaki jest podział czasowy kontaktów? Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie wskazuje na minimalny i maksymalny czas kontaktów rodzica z dzieckiem, ani nie narzuca określonej jego formy. Przede wszystkim to rodzice powinni sie porozumieć co do sposobu kontaktów, tego w jakich terminach, gdzie i na jakich zasadach powinny sie odbywać. W przypadku braku porozumienia kwestię tę rozstrzygnie Sąd. Przykładowo tzw. opieka naprzemienna polegająca na tym, że przez tydzień dziecko przebywa z jednym rodzicem, a następnie przez kolejny tydzień z drugim, może zostać wprowadzona jeśli rozwój dziecka na to pozwala i nie występuje konflikt między rodzicami, którzy są w stanie porozumieć się co do takiej formy kontaktów. Najpopularniejszym sposobem regulacji kontaktów jest pozostawienie rodzicowi drugoplanowemu prawa do kontaktu z dzieckiem w co drugi weekend poza miejscem jego zamieszkania, ewentualnie w poszczególne dni tygodnia na kontaktach kilkugodzinnych. Warto pod regulacje poddać także kontakty w ważniejsze Święta, w ferie i w wakacje. Co do sposobu regulacji kontaktów istnieje całkowita dowolność ograniczona jedynie przez ewentualny konflikt między rodzicami. Niezmienną zasadą przy regulacji kontaktów powinno pozostać jednak by zawsze kierować się dobrem dziecka i jego rozsądnym życzeniem, gdy jego wiek i stopień rozwoju na to pozwala, o czym mówi art. 2161 k.p.c.

Należy mieć na uwadze, że uregulowanie kontaktów, niezależnie w jakiej formie nastąpiło (orzeczeniem Sądu: wyrokiem, postanowieniem czy też ugodą) rodzi określone prawa i obowiązki dla obojga rodziców. Dla rodzica u którego dziecko przebywa powstaje obowiązek przygotowania i wydania dziecka na kontakt zgodnie z ustaleniami wynikającymi z orzeczenia, a dla rodzica uprawnionego do kontaktu powstaje obowiązek przybycia i zrealizowania tego kontaktu. W przypadku zaniechań swoich obowiązków przez rodziców, każdego z nich mogą dosięgnąć sankcje w postaci np. obowiązku zapłaty za każdy niezrealizowany kontakt, co przewiduje art. 59815 § l k.p.c.

W sytuacjach dynamicznym gdy jeden z rodziców na skutek zachowania drugiego rodzica został całkowicie odseparowany od dziecka istnieje możliwość złożenia wniosku o udzielenie zabezpieczenia kontaktów z dzieckiem na czas trwania postępowania. Niektóre postępowania mogą trwać nawet kilkanaście miesięcy, dlatego w przypadku alienacji rodzicielskiej stosowanej przez jednego z rodziców, warto by drugi rodzic uprawdopodobnił takie zachowania i złożył wniosek o zabezpieczenie jego kontaktów, który to wniosek będzie rozstrzygnięty już na pierwszej rozprawie.

Reasumując powyższe należy podkreślić, że w pierwszej kolejności to rodzice powinni osiągnąć porozumienie w kwestii kontaktów dziecka z rodzicem drugoplanowym, praktyka pokazuje, że jednak bardzo często zaogniony konflikt, niedojrzałość emocjonalna lub traktowanie dziecka jako "karty przetargowej" zmusza jednego z rodziców do złożenia wniosku o rozstrzygnięcie kwestii ustalenia kontaktów przez Sąd. Samo postępowanie sądowe jest nie tylko wyczerpujące emocjonalnie, ale również trudne z uwagi na konieczność przedstawienia materiału dowodowego, obrania właściwego stanowiska i strategii procesowej, dlatego w pełni uzasadnione jest w takich sprawach skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Ostatecznie Sąd ustali kontakty rodzica z dzieckiem przede wszystkim biorąc pod uwagę szeroko pojmowane dobro dziecka, jego rozsądne życzenie i kompetencje wychowawcze i opiekuńcze rodzica.